Thị xã Từ Sơn từ lâu luôn là mảnh đất giàu tiềm năng và phát triển mạnh các loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống. Đặc biệt, kể từ khi miền Bắc được giải phóng (1954), các câu lạc bộ như Tuồng, Chèo, Cải lương, Quan họ… ở Từ Sơn không chỉ mang lời ca tiếng hát kịp thời động viên mọi người hăng say lao động sản xuất xây dựng cuộc sống mới, góp phần vào thắng lợi vẻ vang của sự nghiệp giải phóng dân tộc, nơi đây còn sản sinh và nuôi dưỡng nên nhiều nghệ sỹ tài năng và tâm huyết, mà nghệ nhân hát Tuồng Đàm Đức Thư, hiện là hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Bắc Ninh, Ủy viên Ban Chấp hành Phân hội Văn học nghệ thuật thị xã Từ Sơn, Chủ nhiệm CLB Tuồng Tiến Bào, phường Phù Khê là một trong số họ.

Nghệ nhân hát tuồng Đàm Đức Thư (bên trái) trong một vai diễn

Nghệ nhân hát Tuồng Đàm Đức Thư kể lại: Không được đào tạo bài bản từ khi còn nhỏ như các bạn diễn trong CLB, mãi đến năm 26 tuổi ông mới trở thành diễn viên, được đắm mình trong các vai diễn Tuồng truyền thống. Ông cũng có may mắn được sinh ra và lớn lên ở một làng quê có nghệ thuật Tuồng từ lâu đời, nên ngay từ khi còn nhỏ đã được xem các diễn viên luyện tập và biểu diễn. Thế rồi, không biết niềm đam mê được diễn Tuồng đã ngấm vào trong ông từ lúc nào, nên mỗi khi rảnh rỗi, cậu bé Thư lại tự mình tập đi tập lại cho đến khi thuần thục nhiều vai diễn đã học được. Với ước mơ một ngày nào đó sẽ trở thành diễn viên thực thụ, được biểu diễn trên sân khấu.

Thế nhưng, niềm đam mê diễn Tuồng của Đàm Đức Thư đành phải gác lại, nhường thời gian cho những năm phục vụ trong quân ngũ. Năm 1985, được trở về quê hương đúng vào thời điểm phong trào hát Tuồng phát triển mạnh, với tố chất của một nghệ sỹ, lại có “vốn liếng” tích lũy được từ những ngày còn bé nên ông đã sớm trở thành thành viên CLB Tuồng ở địa phương. Nhờ tài năng vốn có, lại say mê luyện tập nên chỉ sau một thời gian ngắn, ông đã biểu diễn thành công nhiều vai diễn khó như Ngô Bình Vân trong vở “Tam đả Ngô Bình Vân”; Tạ Hoàng Lân trong vở “Triệu Đình Long cứu chúa”… 

Nhờ không ngừng học hỏi qua sự chỉ dẫn của đạo diễn đến từ Nhà hát Tuồng Việt Nam, các nghệ sỹ gạo cội trong và ngoài CLB. Đến nay, nghệ nhân hát Tuồng Đàm Đức Thư đã trở thành diễn viên nòng cốt của CLB, biểu diễn thuần thục hơn 30 vai chính, trong các vở Tuồng truyền thống và hiện đại như Cao Hoài Đức trong vở “Đào Tam Xuân”; vai Phàn Định trong vở “Sơn Hậu”; vai Nhạc Phước trong vở “Nhạc Phước hồi thành”; vai Lý Hoài Hiền trong vở “Lý Hoài Hiền giáo tử”; vai Đào Can Mộc trong vở “Lý Công Uẩn dời đô”; vai Lý Trưởng trong vở “Người mẹ Nguyễn Văn Cừ”… Là Chủ nhiệm CLB, nghệ nhân hát Tuồng Đàm Đức Thư không chỉ dành nhiều thời gian cùng thành viên CLB tìm tòi, đổi mới sáng tạo trong các vai diễn, quan tâm bồi dưỡng nhiều diễn viên trẻ kế cận, ông còn tổ chức cho CLB mỗi năm biểu diễn từ 30 đến 35 buổi phục vụ nhân dân trong và ngoài tỉnh. Đi tới đâu, CLB cũng được nhân dân hết lòng mến yêu, khen ngợi.

Nghệ nhân hát Tuồng Đàm Đức Thư chia sẻ: “Nghệ thuật Tuồng truyền thống không giống các loại hình nghệ thuật sân khấu khác, đó là mang tính ước lệ rất cao. Từ vũ điệu cho đến lời ca, cử chỉ, điệu bộ… dù diễn ra rất ngắn, nhưng diễn viên cũng phải thực hiện một cách chính xác, điêu luyện đến từng chi tiết. Từ đó mới biểu hiện hết vẻ đẹp tinh túy của nghệ thuật Tuồng truyền thống, mới toát lên được hồn cốt, tính cách và chiều sâu của nhân vật. Bởi thế người nghệ sỹ Tuồng chỉ có niềm đam mê thôi chưa đủ, còn phải dày công rèn luyện, không ngừng nâng cao kỹ năng, nghệ thuật biểu diễn mới có thể thành công”.

Trải qua 35 năm tâm huyết, vất vả buồn vui với nghệ thuật Tuồng truyền thống, nghệ sỹ Tuồng không chuyên Đàm Đức Thư đã có cho riêng mình một bảng thành tích rất đáng trân trọng và nể phục: 9 lần tham gia hội diễn nghệ thuật Tuồng không chuyên toàn quốc và của tỉnh, thì cả 9 lần được tặng huy chương, trong đó có 2 Huy chương Vàng, 7 Huy chương Bạc; được tặng Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn hóa quần chúng, cùng nhiều giấy khen của Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Hội VHNT tỉnh Bắc Ninh trao tặng. Đặc biệt, năm 2018, ông vinh dự được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân hát Tuồng; Năm 2021 được các cơ quan chức năng trong tỉnh hoàn thiện hồ sơ, đề nghị Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Nay đã sang tuổi 60, nhưng Nghệ nhân hát Tuồng Đàm Đức Thư vẫn say cháy niềm đam mê và cống hiến. Ông cùng thành viên CLB Tuồng Tiến Bào không ngừng lao động sáng tạo, có nhiều vở diễn đặc sắc phục vụ nhân dân, góp phần bảo tồn, phát huy loại hình nghệ thuật Tuồng truyền thống mà ông cha để lại./.

                                                                                                                                                                                                                   HOÀNG NGỌC BÍNH