Nhà thơ Lại Minh Hồng, đến tuổi xưa nay hiếm, đã cho xuất bản gần mười tập thơ, cả in chung và in riêng. Những thi phẩm ấy đã định danh cho thơ chị, đưa tên tuổi Lại Minh Hồng vào tốp đầu những nhà thơ nữ của thi đàn Bắc Ninh đương đại.
Năm 2019 chị lại cho trình làng một tập thơ mới với tên gọi Tình khúc Hoa Hồng. Đây có thể coi là một tuyển chọn những bài thơ tình của chị, viết từ hồi còn trẻ đến bây giờ. Chữ TÌNH trong thơ Lại Minh Hồng phải được hiểu theo nghĩa rộng. Từ tình yêu con người đến tình yêu lứa đôi. Từ tình yêu thôn làng quê hương mình đến tình yêu đất nước. Và mở rộng ra nhiều vùng đất khác ngoài Tổ quốc mình, nhiều lĩnh vực khác mà nhà thơ từng yêu thương và trải nghiệm.
Đây những rung động đầu đời non tơ và trinh trắng với bạn học, với thầy cô giáo, với mái trường và làng quê thân yêu của mình:
Cô học trò nhỏ thân quen
Trắng trong như búp hoa sen giữa đời
Thầy yêu em lắm em ơi!
Sao em không nói một lời rằng yêu...
Cô nữ sinh trung học bối rối khi biết rằng thày giáo trẻ đã yêu mình. Và cô cũng nhận ra: "Tình thầy trong trắng hương sen/ Ngọt ngào thơm ngát bên em một thời". Còn khi một bạn bỏ học đi lấy chồng thì nỗi buồn cách xa không vơi nhẹ một chút nào:
Hàng ngày lớp trống chỗ ngồi
Lòng tôi nhớ bạn khôn vơi nỗi buồn
Giờ ra chơi, dạ bồn chồn
Đùa vui vắng bạn, tâm hồn héo hon?
Nàng thơ trong tập thơ này có một mối cảm tình rất lạ với một người bạn học cũ. Thân nhau từ thuở thiếu thời, rồi mỗi người xa cách mỗi nơi. Vài chục năm sau gặp lại, bạn học xưa đã trở thành Linh mục, nguyện một đời hiến dâng cho Chúa. Xưa cậu cậu tớ tớ. Nay thì cha cha con con. Oái oăm và trớ trêu thay là cuộc đời. Nhưng họ gặp nhau ở sự đồng cảm, ở những nỗi niềm thăm thẳm trong vô cùng vô tận của nỗi cô đơn:
Trong day dứt khổ đau hiu quạnh
Cha đến thăm em sưởi ấm cõi lòng
Trái tim bỗng rộn ràng nhịp đập
Cảm xúc trào dâng sóng cuộn mênh mông...
Và đây nữa: "Vết thương lòng vẫn còn đau nhức/ Em nhớ cha! Nhớ đến nao lòng!". Hình như Nàng thơ này đã buông thả cho cảm xúc trào lên, vượt qua mọi giới hạn thông thường, đến với thế giới của sự cảm thông không rào cản:
Có tình yêu nào như thế cha ơi!
Một thi sỹ yêu một người tu sỹ?
Cái khoảng trống mênh mông khi trái tim ngự trị, vừa ngọt ngào mê muội vừa ẩn chứa bao dông tố bão bùng. Và nàng thơ này chợt tỉnh. Người bạn cũ, người tu sĩ kia hóa ra cũng chỉ là một giấc mơ. Một khu vườn đầy trái ngọt trên sa mạc, trong ảo ảnh của kẻ lữ hành đang đói khát. Và sự tỉnh táo đầy bản lĩnh đã quay trở lại với Nàng:
Khích lệ nhau bước tiếp chặng đường đời
Khép quá khứ mở chân trời tươi sáng
Mãi cao quý thiêng liêng tình bạn
Hai tâm hồn tỏa sáng lung linh...
Nhưng sợi chỉ đỏ trong tập thơ này lại là một mối tình có thật, một mối tình hầu như có đủ cung bậc của tình yêu muôn thuở. Đây là những rung động đầu đời trong trắng và đắm say:
Lửa tình yêu kỳ diệu tuyệt vời
Em yêu anh, yêu lắm anh ơi!
Tim thổn thức bồi hồi thương nhớ!..
Phượng vỹ đỏ khoe màu rực rỡ
Hoa hồng tươi sắc thắm ngát hương...
Và một đám cưới thật vui dù có nghèo nàn về vật chất: "Giường tre chiếu cói màn chăn cũ/ Trong túp lều tranh rộn tiếng cười". Người vợ trẻ ấy đã trải qua hàng ngàn đêm nhớ mong, khi chồng nàng đang ở ngoài chiến tuyến:
Anh có nhớ chăng em nhớ mong
Thấp thỏm ngày đêm mỏi mắt trông
Ra ngẩn vào ngơ hồn trống lạnh
Sóng nhớ trào dâng giữa biển lòng...
Một câu chuyện tình yêu đẹp như trong tiểu thuyết. Có đủ mộng mơ say đắm xa cách nhớ nhung. Có đủ cung bậc nghèo khổ và sang giàu. Nhưng đúng là tạo hóa trớ trêu, ông Tơ bà Nguyệt bỗng như nổi giận điều gì. Hay là nợ tiền kiếp, oan gia trái chủ chăng? Một gia đình hạnh phúc đang đủ đầy, nhà cao cửa rộng, con cái thành đạt... bỗng như sụp đổ. Và nàng thơ trong thơ Lại Minh Hồng tan nát cả cõi lòng. Những câu thơ như máu chảy nơi đầu ngón tay, thấm mãi không khô trên trang giấy:
Đau lòng ta lắm tình ơi!
Sao tình nỡ bạc như vôi, hỡi tình?
Chim khôn bị nhốt trong lồng
Con tim rỉ máu, cõi lòng nát tan...
Đời chim mòn mỏi lụi tàn
Thân gày xơ xác, lông vàng tả tơi...
Tạo hóa trớ trêu, sau vài chục năm, tháp ngà tình yêu sụp đổ. Nàng thơ ấy, ở tuổi trung niên đã phải ôm một mối hận sầu, với những đớn đau vời vời cao như núi, vời vợi sâu như biển. Nhà cửa, tiền bạc, danh vọng đều vô nghĩa khi tình yêu đích thực không còn. Căm giận, đau khổ và xót xa. Nhiều năm nhiều tháng nhiều ngày. Muốn buông bỏ mà không xong. Muốn oán hờn thì quay đi vướng núi, quay về vướng sông. Đúng là: "Bởi chưng hay ghét cũng là hay thương". May mà còn có thơ ca. May mà THƠ đã đem đến cho chị một lâu đài ấm áp để sẻ chia và nuôi dưỡng phần Hồn. Trong thơ chị có một nhân vật trữ tình rất đậm nét, một nàng thơ, vừa mơ mộng vừa tài hoa, vừa lung linh tỏa sáng trên tháp ngà tình yêu, vừa tan nát đến xót xa, khi chiếc tháp ngà tưởng như vĩnh cửu ấy sụp đổ. Yêu thương hết lòng, lý tưởng hóa tình yêu lứa đôi, cực đoan đến tột đỉnh... để rồi nàng thơ ấy vỡ mộng và tan nát như cánh chim từ trời cao rơi phũ phàng vào núi đá. Thơ Lại Minh Hồng, ở một chừng mực nào đó, giống như tiếng chim hót trong bụi mận gai. Thánh thót, sâu lắng và đầy xót xa... Và đấy chính là những thi phẩm hay nhất trong hàng nghìn bài thơ của chị.
Rồi thời gian sẽ chữa lành tất cả. Một bản lĩnh sống cương cường đầy trải nghiệm như Lại Minh Hồng. Một trái tim đa cảm, thương yêu hết thảy mọi người, dù có giận hờn và cực đoan đến đâu rồi cũng biết tha thứ và buông bỏ. Tình yêu lứa đôi không phải là tất cả. Thế giới quanh ta còn bao nhiêu người, bao nhiêu vẻ đẹp trong cõi nhân gian này để mà ca hát và yêu thương. Thơ Lại Minh Hồng đang hướng tới những chân trời khác, những cung bậc tình yêu khác... để mà cảm nhận và hát ca. Tập thơ tình yêu này của chị nói với chúng ta rằng chị vẫn còn bước tiếp, trên con đường thơ đầy gai và cũng bạt ngàn hoa thơm quả ngọt./.
NGUYỄN ANH THUẤN