50 năm trước, sáng ngày 9 tháng 9 năm 1969 Quốc tang Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng tôi những nhà giáo và học sinh trường cấp 2 Tam Sơn đã tập trung tại sân trường dưới chân chùa Tam Sơn, làm lễ truy điệu Bác ở nơi ngày 1 Tết Đinh Mùi (9/2/1967), Bác Hồ đã đến, ân cần khen ngợi và căn dặn thiếu nhi Tam Sơn: "Các cháu đã làm nghìn việc tốt, thế là tốt. Các cháu cần giúp đỡ nhau thi đua làm nghìn việc tốt chống Mỹ cứu nước và xây dựng Chủ nghĩa xã hội. Bác mong các cháu năm mới đều tiến bộ hơn năm qua". Rồi Bác bắt nhịp bài Kết đoàn cho các cháu cùng vỗ tay hát theo. 

Hôm ấy, chúng tôi đã khóc vô cùng thương tiếc Bác Hồ, xúc động lắng nghe Đài Tiếng nói Việt Nam truyền thanh tang lễ Bác tại quảng trường Ba Đình thủ đô Hà Nội, lắng nghe tiếng đồng chí Lê Duẩn, Bí thư thứ nhất Trung ương Đảng đọc Di chúc Bác Hồ và Điếu văn tưởng nhớ công đức Bác Hồ, thề thực hiện lời hứa với Bác. 

Tôi lúc đó là Bí thư Chi đoàn, Tổng phụ trách Đội, một đảng viên, giáo viên trường cấp 2 Tam Sơn, kiêm nhiệm Ủy viên BCH Huyện Đoàn Tiên Sơn, lòng như thắt lại, khắc ghi từng lời Di chúc của Bác. Bác đi xa vẫn nhớ "để lại muôn vàn tình tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng". Tôi liên hệ ngay đến trách nhiệm công việc cụ thể của mình đang làm trong nhà trường với thực hiện lời Di chúc của Bác: "Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết".   

Chúng tôi đã biến đau thương thành hành động cách mạng. Ngay sau Lễ Quốc tang Bác, đồng tâm phát động chủ đề sinh hoạt mới "Đời đời nhớ ơn Bác, vâng lời Đảng, chăm học, chăm làm xứng đáng Cháu ngoan Bác Hồ" càng đẩy mạnh thi đua làm nghìn việc tốt, xây dựng Đội vững mạnh, thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy, đề nghị với Trung ương Đảng cho tổ chức Đoàn Đội được mang tên Hồ Chí Minh. Buổi phát động chủ đề này có các anh chị Ban Thiếu nhi Trung ương Đoàn, Tỉnh Đoàn, Huyện Đoàn, Xã Đoàn, phóng viên báo TNTP, Ban phát thanh Măng non đất nước cùng dự để đưa tin, mong các nhà trường và tổ chức Đội các nơi cùng hưởng ứng quê nghìn việc tốt Tam Sơn sinh hoạt chủ đề này. Nhạc sĩ Phong Nhã đã dạy tất cả chúng tôi hát bài vừa sáng tác, lời khắc sâu vào tim mỗi người: "Bác còn sống mãi với quê hương đất nước, Bác còn sống mãi với đàn cháu yêu thương, Bác Hồ ơi!..."

Năm 1970, Đảng có Nghị quyết cho tổ chức Đoàn, Đội mang tên Bác. Tam Sơn quê hương nghìn việc tốt thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy đã là điểm vinh dự đón nhận sớm nhất tên gọi cao quí này. 2000 đoàn viên, đội viên, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng toàn xã duyệt lực lượng tuổi trẻ vâng lời Bác dạy "Theo Đảng chúng ta đi" ngay tại sân vận động dưới chân đồi Tam Sơn. Đồng chí Nguyễn Văn Đệ thay mặt Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã trân trọng trao 3 lá cờ có in hình Bác "Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh", "Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh", "Đội Nhi đồng Hồ Chí Minh" cho tổ chức Đoàn Đội Tam Sơn. Vinh dự lớn, trách nhiệm cao, tôi đã thay mặt tuổi trẻ Tam Sơn đọc lời hứa với Đảng, với Bác, với nhân dân phát huy truyền thống Chi đoàn và Liên đội Ngô Gia Tự đẩy mạnh hành động "Thắp sáng ngọn đèn Ngô Gia Tự, noi gương Ngô Gia Tự, đi theo con đường cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh", "Thi đua làm nghìn việc tốt, thực hiện 5 điều Bác dạy, phấn đấu trở thành Cháu ngoan Bác Hồ".            

Lại nhớ: Năm 1961, nhân dịp kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Đội TNTP Việt Nam, Bác Hồ có thư gửi cho các em. Trong đó, Bác căn dặn các em thực hiện tốt 5 điều: “Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào. Học tập tốt, lao động tốt. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt. Giữ gìn vệ sinh thật tốt. Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”. 5 Điều Bác Hồ dạy đã cụ thể hóa mục tiêu giáo dục, khoa học và nhân đạo, đậm tính nhân văn, là bài học kinh nghiệm đường đời của Bác, Bác tổng kết, truyền dạy, ân cần chỉ bảo cho các em, là kim chỉ nam cho các cấp, các ngành, các lực lượng, các tổ chức giáo dục thực hiện. Là mốc đánh dấu sự chuyển biến quan trọng của sự nghiệp giáo dục. Đối với thiếu niên nhi đồng, lời dạy của Bác không những là sự chỉ dẫn cụ thể đầy đủ cho các cháu biết làm những gì? Làm cách nào? Cố gắng để đạt kết quả tốt nhất. Hơn thế, lời dạy của Bác là lời khuyên nhủ ân cần, là tình thương yêu và tin tưởng vào các cháu thế hệ tương lai tươi đẹp của đất nước. Các tổ chức Đội và các em đã đón nhận, học tập và hứa hẹn làm theo 5 điều Bác Hồ dạy. Ngành Giáo dục và Đoàn thanh niên đã coi 5 điều dạy sâu sắc về nội dung và là mục tiêu giáo dục, tổ chức giáo dục, hướng dẫn các em thực hiện. Ngày nay, tiềm ẩn trong 5 điều Bác Hồ dạy thiếu nhi còn thể hiện sâu sắc tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho mỗi chúng ta học tập và làm theo, soi gương sáng đó mà rèn luyện mình xứng danh con người, nhất là nhân cách cộng sản sáng tâm hồn dân tộc.      

Khi sinh hoạt chủ đề "Tiến lên đoàn viên" ngày Chủ nhật, 24/3/1963, Chi đoàn và Liên đội Ngô Gia Tự trường cấp 2 Liên Sơn (nay là THCS Tam Sơn) đã tổ chức lao động trồng cây hai bên đường đoạn đi vào nhà đồng chí Ngô Gia Tự, làm theo lời Bác: "Mùa Xuân là Tết trồng cây/ Để cho đất nước càng ngày càng xuân". Hơn một giờ lao động được hàng cây xanh đẹp. Chúng tôi họp tổng kết ở sân trường. Đánh giá kết quả, báo công dâng Bác, dâng Đảng, dâng Đoàn. Phát huy việc tốt vừa làm được, Tổng phụ trách Đội sáng kiến phát động phong trào mới "Thi đua làm nghìn việc tốt thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy, phấn đấu trở thành Cháu ngoan Bác Hồ", gọi tắt là Nghìn việc tốt. Thật vui: Thi đua là yêu nước. Yêu nước thì phải thi đua. Thi đua "Làm" thi thật là hay - Lao động là vinh quang! "Làm nghìn việc tốt là làm nhiều việc tốt". Làm nghìn việc tốt theo nội dung nào? Là thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy. Tinh thần thế nào? Phấn đấu! Để đạt mục đích gì? Trở thành Cháu ngoan Bác Hồ! Danh hiệu này trìu mến, thân thương, nhân cách con người. Bác Hồ là Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Là Cháu ngoan Bác Hồ thì là con người có nhân cách Việt Nam, hẳn nhiên phải là con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt mới xứng đáng Cháu ngoan Bác Hồ. Danh hiệu này đặc sắc tinh thần Việt Nam, tâm hồn Việt Nam trong sáng, đầy tình thương mến. Chúng tôi lấy điều thứ nhất Bác Hồ dạy "Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào" là nền tảng tình thương yêu và trách nhiệm để xác định rõ mục đích, động cơ, tinh thần, thái độ thực hiện tốt 4 điều sau: "- Học tập tốt, lao động tốt - Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt - Giữ gìn vệ sinh thật tốt - Khiêm tốn thật thà dũng cảm". Điều nào cũng cần cụ thể hóa. Yêu Tổ quốc là yêu nước Việt Nam đã có trên bốn nghìn năm lịch sử, nay là nước CHXHCN Việt Nam. Làng - Nước gắn liền trong Tổ quốc thiêng liêng. Gần gặn là yêu ngôi nhà mình ở, làng quê xóm ngõ khu phố mình, trường lớp mình học, nơi mình công tác. Yêu thì xây dựng và bảo vệ. Yêu đồng bào là yêu 54 dân tộc Việt Nam, gần gặn là ông bà cha mẹ anh chị em, bà con làng xóm láng giềng, bạn bè, thầy cô ở trường, những người đồng sự. Tình yêu ấy lấp lánh trong tình cảm thiêng liêng hồn Việt, lòng nhân ái Việt Nam. Người lớn gương mẫu, trẻ em chăm ngoan. Tôi viết bài thơ "Học tính" theo phép tính số học, thầy trò cùng vui thực hiện: "Làm nghìn việc tốt/ Cùng trừ việc xấu/ Cộng nhân yêu thương/ Chia niềm thông cảm". 

Nghìn việc tốt góp phần tích cực bồi dưỡng nhân cách và nội dung hành động thực hiện Di chúc của Bác Hồ: "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết" đã thành truyền thống, luôn được thắp lửa để đã phát là động, đã làm là hăng, lớp lớp thiếu nhi đã trưởng thành theo Đường cách mạng của Bác Hồ. Tôi từng là đội viên Đội thiếu niên du kích Đình Bảng, Đơn vị AHLLVTND thời kháng chiến chống Pháp, rồi trở thành đoàn viên, đảng viên. Năm nay 79 tuổi vẫn từng ngày phấn đấu thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy để xứng đáng Cháu ngoan Bác Hồ, tự mình giữ nhân cách con người và trách nhiệm nêu gương cho đàn em noi theo. Nếu tôi có lỗi gì thì tôi rất có lỗi, rất xấu hổ với con cháu mình, với đàn em thân yêu.  

Tổ chức làm nghìn việc tốt thì sẽ được cả về tổ chức, về giáo dục, về phong trào. Mối liên hoàn này sẽ nâng chất lượng hoạt động, giúp cho cái tính hiếu động của các em, năng lượng sản sinh ra ấy được dùng vào việc tốt. Nguồn năng lượng quý ấy không bị mất đi vào việc xấu, mà để làm việc tốt. Tự mình, tinh thần dám nghĩ làm một Phù Đổng Thiên Vương của thời đại Hồ Chí Minh. Tổ quốc và nhân dân mong thiếu nhi "Sẵn sàng" theo khẩu hiệu của Đội là "Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại, hãy sẵn sàng". 

Năm 2019 này, Đội Thiếu niên du kích Đình Bảng, “Đơn vị AHLLVTND thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp” tròn 70 tuổi (7/11/1949 - 7/11/2019); Phong trào “Thi đua làm nghìn việc tốt thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy” 56 tuổi (24/3/1963 - 24/3/2019); Thiếu niên Phú Mẫn nhận thư khen của Bác Hồ về học giỏi, chăm trâu bò béo khỏe trọn vẹn 50 năm (10/5/1969 - 10/5/2019). Nâng cao chất lượng phong trào Nghìn việc tốt để thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh thì đã phát động, đã hứa hẹn thi đua, nói là phải làm, định kỳ sơ tổng kết, biểu dương gương kịp thời gương Cháu ngoan Bác Hồ, gương "Dũng sĩ nghìn việc tốt" trong phong trào thi đua chung của nhân dân. 

Nghìn việc tốt được khởi xướng vào mùa xuân làm theo lời Bác, xin được cùng chung lòng trách nhiệm chăm cho nghìn việc tốt mãi mãi, ngày càng nở hoa kết trái, như khi mùa xuân về muôn hoa đua nở, thắm sắc, thơm hương như Bác Hồ mong muốn: "Mỗi người là một bông hoa/ Mỗi bông hoa lại hóa ra một người/ Làm nghìn việc tốt xây đời/ Người làm việc tốt là người đáng yêu!"./.

                                                                                                                                                                              AHLĐ, NGND NGUYỄN ĐỨC THÌN