Sau khi Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thực hiện cam kết của chính phủ Việt Nam với UNESCO, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai Chương trình hành động Quốc gia về bảo tồn và phát huy Dân ca Quan họ Bắc Ninh trong đó có công tác tuyên truyền và quảng bá giá trị của Dân ca Quan họ Bắc Ninh đến đông đảo công chúng trong nước và quốc tế với một số kết quả chủ yếu sau đây:

1/- Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh – Đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp duy nhất về Dân ca Quan họ, đã xây dựng nhiều chương trình nghệ thuật về Ca múa nhạc Quan họ đạt chất lượng cao nhằm giới thiệu những giá trị tinh hoa của nghệ thuật ca hát Quan họ truyền thống, cùng sự kế thừa, phát huy và phát triển Dân ca Quan họ của các nghệ sĩ đương đại.

Chương trình nghệ thuật của Nhà hát biểu diễn phục vụ nhân dân ở các địa phương trong tỉnh, trong nước, phục vụ du khách trong nước và quốc tế trong các cuộc biểu diễn tại các nhà hát trong nước và nước ngoài, trong các dịp đón tiếp quý khách quốc tế của tỉnh và của Trung ương; trong các hoạt động văn hóa nghệ thuật lớn của tỉnh như Festival (Bắc Ninh) năm 2000, chương trình Về miền Quan họ, hay mới đây là Chương trình hát Quan họ trên thuyền…

Kết hợp với biểu diễn các tiết mục, các chương trình nghệ thuật là giới thiệu về giá trị của sinh hoạt ca hát và văn hóa Quan họ như giao tiếp, ứng xử, trang phục, ẩm thực…

Có thể khẳng định, Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh là lực lượng chủ chốt trong việc tuyên truyền, quảng bá giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh đến đông đảo quý khách trong và ngoài nước trong nửa thế kỷ qua, kể từ khi thành lập đến nay (1/1999).

2/ - Cùng với nghệ sĩ, diễn viên Nhà hát Dân ca Quan họ còn có lực lượng đông đảo nghệ nhân và các câu lạc bộ, các đội văn nghệ ở các cơ sở đã tham gia tích cực vào việc tuyên truyền, quảng bá giá trị Dân ca Quan họ với nhiều nội dung và hình thức hoạt động phong phú. Tiêu biểu là các nghệ nhân, các câu lạc bộ Quan họ ở các làng Quan họ gốc như Diềm (Viêm Xá), Đặng Xá, Bò Sơn, Thị Cầu (Thành phố Bắc Ninh), Lũng Giang (Lim), Duệ Đông, Tam Tảo, Hoài Thị (huyện Tiên Du)… đã thường xuyên phục vụ các du khách trong nước và quốc tế bằng các chương trình ca hát Quan họ truyền thống, giới thiệu về sinh hoạt văn hóa của người Quan họ bằng các hoạt động giao tiếp, ứng xử, về trang phục, về văn hóa ẩm thực. Hoạt động của các câu lạc bộ Quan họ nêu trên đã khiến các làng Quan họ trở thành điểm du lịch và ca hát Quan họ là sản phẩm du lịch hấp dẫn các du khách trong nước và quốc tế.

3/ - Một số hoạt động văn hóa nghệ thuật tiêu biểu của tỉnh Bắc Ninh nhằm tuyên truyền quảng bá về di sản văn hóa Quan họ.

- Đó là Festival (Bắc Ninh) năm 2010 chào mừng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội và đón nhận Quyết dịnh của UNESCO vinh danh Dân ca Quan họ Bắc Ninh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tiếp đó là các chương trình nghệ thuật “Về miền Quan họ”, các chương trình nghệ thuật quy mô chào mừng kỷ niệm 15 năm, 20 năm tái lập tỉnh Bắc Ninh, chương trình “Hát Quan họ trên thuyền” được tổ chức định kỳ hàng tháng với từng chủ đề giới thiệu về nghệ thuật ca hát Quan họ.

Các chương trình văn hóa nghệ thuật nêu trên do tỉnh Bắc Ninh tổ chức với quy mô lớn với nội dung cốt lõi là giới thiệu với công chúng giá trị tinh hoa của Dân ca Quan họ Bắc Ninh được bảo tồn, phát huy và phát triển với sự biểu diễn giới thiệu của các nghệ sĩ, diễn viên Nhà hát Dân ca Quan họ cùng nhiều nghệ nhân, các anh hai, chị hai ở các câu lạc bộ Quan họ cơ sở. Các chương trình nghệ thuật nêu trên đã thu hút hàng chục vạn quý khách trong và ngoài nước tới thưởng thức.

- Hội thi hát Quan họ đầu xuân: Được ngành Văn hóa – Thể thao và Du lịch duy trì tổ chức từ năm 1991 đến nay. Qua gần 30 năm duy trì tổ chức, hội thi đã trở thành sinh hoạt văn hóa nghệ thuật Quan họ lớn của tỉnh hàng năm mỗi dịp xuân về, thu hút hàng nghìn nghệ nhân cùng các liền anh, liền chị Quan họ ở các câu lạc bộ Quan họ trong tỉnh tham gia thi tài trên hai sân khấu: hát đối Quan họ truyền thống và ca nhạc Quan họ, các chương trình thi tìm hiểu văn hóa Quan họ, thi người đẹp vùng Quan họ… Cùng với Hội thi hát Quan họ là Hội báo xuân, hội thi sinh vật cảnh, gỗ lụa và nhiều hoạt động văn hóa - thể thao phong phú đậm đà bản sắc văn hóa vùng Kinh Bắc. Đây là sự kiện văn hóa lớn và trở thành truyền thống, thu hút hàng vạn du khách từ mọi miền trong nước và nước ngoài tới dự, là dịp quảng bá, giới thiệu với đông đảo công chúng về Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

- Các lễ hội truyền thống ở vùng Quan họ, tiêu biểu là hội Lim và hội đền Vua Bà (tức hội làng Diềm).

* Hội Lim là lễ hội Quan họ lớn nhất ở vùng quê Bắc Ninh – Kinh Bắc, được tổ chức vào ngày 13 tháng giêng âm lịch hàng năm. Lễ hội được duy trì từ xưa và ngày nay là lễ hội lớn với các nghi lễ rước sách, tế lễ trang nghiêm để tưởng nhớ các danh nhân vùng Lim tổng Nội Duệ xưa, nay thuộc thị trấn Lim và xã Nội Duệ (huyện Tiên Du), cùng nhiều trò chơi dân gian đặc sắc như đu, vật, cờ người, tổ tôm điếm, thi dệt vải, thi làm cỗ… Hấp dẫn nhất là ca hát Quan họ do các anh hai, chị hai ở các làng Quan họ đến ca hát tìm bạn, kết bạn Quan họ; các cuộc hát đối đáp ở trung tâm hội, các canh hát Quan họ ở các gia đình nghệ nhân. Và hội Lim ngày nay còn nhiều chương trình hấp dẫn như biểu diễn khai mạc lễ hội của nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh; trình diễn các tiết mục ca hát Quan họ xuất sắc tại Hội thi hát Quan họ đầu xuân của tỉnh. Và cuốn hút đông hội là ca hát Quan họ tại các lán trại trên đồi Lim của các câu lạc bộ Quan họ của các làng Quan họ, đến góp vui và giới thiệu ca hát Quan họ của làng quê mình với đông hội. Có thể khẳng định lễ hội Lim là thời khắc phô diễn tập trung tinh hoa Dân ca Quan họ Bắc Ninh và truyền thống văn hiến Kinh Bắc với đông hội. Vì vậy, hội Lim đã trở thành lễ hội lớn, mang quy mô vùng và quốc gia, thu hút hàng chục vạn du khách trong và ngoài nước tới dự hội và thưởng thức Dân ca Quan họ.

 * Hội đền Vua bà  tức hội Diềm (xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) kỷ niệm Đức Vua Bà – Thủy tổ Quan họ, được nhân dân làng Diềm tổ chức vào ngày 6 tháng 2 âm lịch hàng năm. Từ sau khi được UNESCO vinh danh Dân ca Quan họ Bắc Ninh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, hội Diềm đã trở thành lễ hội lớn của vùng Quan họ (sau hội Lim) với nhiều nghi lễ trang nghiêm và sinh hoạt văn hóa Quan họ đặc sắc, như lễ dâng hương tưởng niệm Đức Vua Bà của các cấp lãnh đạo tỉnh, thành phố và các nghệ sĩ, nghệ nhân Quan họ; màn diễn trên sân khấu tái hiện cảnh Vua Bà dự hội du xuân cướp cầu, lễ rước nước ở đền Giếng về đền Vua Bà. Đặc sắc nhất là Quan họ làng Diềm đón bạn Quan họ ở các làng về dự hội, tổ chức hát Quan họ tại đền (hát thờ), hát canh tại gia đình các nghệ nhân, tại đền Vua Bà, đền Giếng; Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Trường trung cấp Văn hóa – Nghệ thuật và Du lịch tỉnh biểu diễn phục vụ đông hội, cùng nhiều trò vui dân gian như đu tiên, Hát Quan họ trên thuyền…

Lễ hội đền Vua Bà hấp dẫn hàng vạn du khách trong nước và nước ngoài, vì đến với lễ hội du khách được về thăm làng quê của Đức Thủy tổ Quan họ với các di tích cổ kính và đặc sắc về kiến trúc nghệ thuật như đền Vua Bà, Đình Diềm, chùa Hương Sơn, đền Cùng, giếng Ngọc, thưởng thức những canh hát Quan họ truyền thống với nghệ thuật trình diễn đặc sắc và hấp dẫn của các nghệ nhân, thưởng thức nhiều món ăn đặc sản của riêng Kinh Bắc với sự đón tiếp chân tình, lịch lãm và quý trọng của người Quan họ làng Diềm.

4/ - Trong hoạt động quảng bá, giới thiệu di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh, có vai trò quan trọng của các cơ quan thông tấn, báo chí ở Trung ương và địa phương, tiêu biểu là Báo Bắc Ninh, Đài phát thanh – Truyền hình Bắc Ninh, Đài truyền hình Việt Nam.

- Báo Bắc Ninh, Tạp chí người Kinh Bắc đều có các tin bài phản ánh về các hoạt động bảo tồn phát huy Dân ca Quan họ, giới thiệu tinh hoa của Dân ca Quan họ, các sự kiện văn hóa nghệ thuật lớn liên quan đến Dân ca Quan họ, gương mặt các nghệ sĩ, nghệ nhân Quan họ tiêu biểu.

- Đài phát thanh – Truyền hình Bắc Ninh có nhiều chương trình phong phú, hấp dẫn nhằm tuyên truyền, quảng bá giới thiệu tinh hoa Dân ca Quan họ Bắc Ninh tới công chúng, tiêu biểu là sân chơi thi giọng hát hay Dân ca Quan họ Bắc Ninh, tổ chức từ năm 2008 duy trì liên tục đến nay. Rồi chương trình Tìm hiểu văn hóa Quan họ, Dạy hát Dân ca Quan họ, và mới đây là sân chơi “Tứ hải giao tình”. Đặc biệt là các chương trình truyền hình trực tiếp các sự kiện văn hóa nghệ thuật lớn, như Festival Bắc Ninh năm 2000 “Về miền Quan họ”, “Kỷ niệm 20 năm tái lập tỉnh”, “Hát Quan họ trên thuyền” đã có tác dụng quảng bá rộng rãi đến công chúng trong nước và nước ngoài về giá trị của Di sản văn hóa Dân ca Quan họ Bắc Ninh.

Tóm lại, trong những năm qua, tỉnh Bắc Ninh đã huy động, tập hợp, động viên lực lượng các tầng lớp xã hội hoạt động trên lĩnh vực Dân ca Quan họ (chuyên nghiệp và không chuyên), phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí của tỉnh và Trung ương, thực hiện có hiệu quả việc tuyên truyền, quảng bá về giá trị Di sản Dân ca Quan họ đến đông đảo công chúng trong nước và nước ngoài. Kết quả của các hoạt động tuyên truyền, quảng bá nêu trên đã đem lại hiệu quả to lớn trên các phương diện sau đây:

- Đã thực sự làm cho Dân ca Quan họ trường tồn và lan tỏa. Giờ đây có thể khẳng định – Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã được mọi người Việt Nam ở trong nước và nước ngoài cùng nhiều du khách ở nhiều nước trên thế giới biết đến, trân trọng bởi là sự kết tinh của nền văn hiến Bắc Ninh - Kinh Bắc, một di sản văn hóa nghệ thuật tiêu biểu của dân tộc Việt Nam – Từ đó mọi người Việt Nam và nhiều du khách biết tới Bắc Ninh, đến với Bắc Ninh, yêu quý con người và văn hóa Bắc Ninh thông qua thưởng thức Dân ca Quan họ. Dân ca Quan họ đã được bảo tồn vững chắc tại quê hương Bắc Ninh mà còn lan tỏa giá trị đến nhiều vùng miền trong nước và trên thế giới.

- Thông qua kết quả các hoạt động tuyên truyền quảng bá giá trị Dân ca Quan họ một cách phong phú và hấp dẫn, tỉnh Bắc Ninh đã thể hiện cụ thể và sinh động cam kết của nhân dân Bắc Ninh và Chính phủ Việt Nam với UNESCO về bảo tồn và phát huy giá trị của di sản Dân ca Quan họ trong xã hội đương đại. Rằng nhân dân Bắc Ninh - Chủ thể sáng tạo Dân ca Quan họ Bắc Ninh đã đang và tiếp tục bảo tồn vững chắc và phát huy có hiệu quả Dân ca Quan họ trong xã hội đương đại, xứng đáng là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

- Kết quả các hoạt động tuyên truyền, quảng bá giá trị Dân ca Quan họ đã tạo nên nguồn lực xã hội to lớn trong việc bảo tồn, phát huy Dân ca Quan họ, góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt là đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc Bắc Ninh – Kinh Bắc./.