MỞ MÀN
(Bà Toan ốm yếu, ngồi trên ghế đá, nhạc buồn, sân khấu đèn tắt. Đèn đặt tả chiếu thẳng vào bà Toan độc thoại).
Bà Toan: Thảo ơi!.... ở nhà đã xảy ra chuyện gì có phải không con?.... sao lòng mẹ cứ như lửa đốt! Đã ba ngày nay mẹ nằm viện một mình, trong hoàn cảnh mẹ chưa đi lại được, lại không một đồng xu dính túi! Chắc hẳn ở nhà đã xảy ra chuyện gì mà con không thể bỏ đi để trông nom mẹ được. May nhờ có các bác sỹ, y tá cùng một số bà con nằm viện giúp đỡ, mẹ đã khoẻ ra nhiều.
Đời mẹ làm dâu chịu nhiều cay đắng đã đành nhưng sao con dâu của mẹ cũng phải chịu bất hạnh như vậy? Hơn ba chục tuổi đầu chồng mất, một nách nuôi hai con nhỏ với mẹ già, trong tay chỉ có hơn ba sào ruộng, con phải đầu tắt mặt tối làm thuê hết chỗ này đến chỗ khác mà vẫn không đủ ăn.
Hay... vì quá lo cho mẹ mà con đã bị ốm?
Không!.... Không con không thể ốm được, nếu con ốm thì mẹ biết xoay sở sao đây?
Cô Tâm: Bà Toan! Bà ở đây mà con cứ tìm mãi ở đằng kia. Bà khóc đấy à?
Bà Toan: (Lau nước mắt, đánh trống lảng) Bác sung sướng quá đấy mà! Đã hơn một tuần nay nằm viện từ chỗ không đi được. Được y, bác sỹ thuốc thang chăm sóc nay đã.... (Đứng dậy đi vài bước) chị bảo bác không sung sướng sao được?.
Cô Tâm: Bà cứ ngồi xuống đây cho đỡ mệt! Chắc bà mong con dâu lắm phải không?
Bà Toan: Đã ba ngày nay không thấy nó lên với mẹ, chị bảo làm sao không sốt ruột?.
Cô Tâm: Bà ơi! nhà con vừa đi công tác ở Huế về có mua mấy phong kẹo đặc sản của Huế con mang biếu bà.
Bà Toan: Bác xin… Quý hoá quá.
Cô Tâm: Còn đây là phiếu ăn của nhà bếp mấy ngày tới con mua trước cho bà phòng khi chị Thảo con dâu bà chưa lên kịp. Còn phần điều trị của bà con đã báo cáo với các đồng chí lãnh đạo bệnh viện, Ban chấp hành công đoàn và Đoàn thanh niên của bệnh viện về hoàn cảnh kinh tế khó khăn của gia đình ta, các đồng chí đều nhất trí và đã chỉ thị cho các Phòng, Khoa vẫn cứ điều trị cho bà như cũ. Bà cứ yên tâm không phải lo gì cả.
Bà Toan: Chị Tâm! Chị tốt với bác quá.! Bác!.. Bác lấy gì đây để cảm tạ? Bác ơn chị nhiều lắm.
Cô Tâm: Dạ ! Bác đừng làm thế! Có gì đâu mà ơn với huệ, giúp đỡ bệnh nhân là bổn phận của ngành y chúng cháu. Giúp đỡ người nghèo là trách nhiệm của toàn dân mà.
Bà Toan: Ai cũng nghĩ được như chị thì còn nói làm gì. Nhưng chị ơi! Người nghèo chúng tôi tủi lắm! Mà kiếm được đồng tiền vất vả lắm chị ạ. Thôi! Không nói chuyện ấy nữa, thế bác hỏi chị: Ông Bà sinh ra chị vẫn khoẻ chứ? Sống ở quê hay ở trên này với anh chị?
Cô Tâm: Bố cháu đã ngoài bảy mươi rồi, sống với bác cả cháu ở quê, còn mẹ cháu cũng vì nhà nghèo nên bỏ anh em cháu ra đi lúc cháu mới ba, bốn tuổi.
Bà Toan: Bác! Bác Xin lỗi. Thế ra cháu cũng vất vả đấy nhỉ?
Cô Tâm: Giá mẹ cháu còn cũng khoảng tuổi bác đấy!
Anh Thành: (Bưng một chậu cảnh ra đặt cạnh sân khấu)
Chị Tâm! Bác đây có phải?.........
Cô Tâm: Cậu Thành! Đúng đấy!
Giới thiệu với bà đây là bác sĩ Thành, một bác sĩ điều trị trẻ nhất ở Viện ta đấy ạ.
Anh Thành: Chào bà!
Bà Toan: Chào bác sĩ!
Cô Tâm: Bà cứ ngồi đây nói chuyện với bác sĩ Thành, con phải vào làm nốt số nhiệm vụ của Khoa, tý nữa hết giờ làm việc con sẽ đưa bà đi dạo một chút cho khuây khoả. (vào).
Anh Thành: Bác thấy trong người hiện nay thế nào?
Bà Toan: Đầu bác đã hết đau, không thấy chóng mặt nữa, chỉ còn lưng vẫn đau, đi lại khó khăn.
Anh Thành: Như vậy điều trị có biến chuyển rất tốt, cứ cái đà này thì một tuần nữa bác có thể ra viện được, hoàn cảnh gia đình bác chúng cháu đã được chị Tâm cho biết: Kinh tế bác có nhiều khó khăn, bảo hiểm y tế, vì người nghèo của bác đã hết năm đồng thời cũng hết hạn nhưng cháu tin rằng ở địa phương các đồng chí sẽ xin cấp lại được cho bác.
Bà Toan: Cảm ơn bác sĩ đã quan tâm nhưng bác sĩ hãy tính giúp hộ xem thời gian nằm viện của bác không có bảo hiểm y tế khoảng bao nhiêu ngày và mỗi ngày bao nhiêu tiền ạ?
Anh Thành: Cháu có xem bệnh án của bác ở Khoa thì bác đã vào viện được tám ngày, năm ngày cuối năm bác có bảo hiểm y tế còn ba ngày đầu năm bác điều trị không có bảo hiểm y tế, dự tính bác còn nằm một tuần nữa như vậy là mười ngày điều trị bác chưa có bảo hiểm y tế. Theo tiêu chuẩn điều trị như hiện nay, ăn, nghỉ, thuốc mỗi ngày khoảng một trăm ngàn đồng bác ạ.
Bà Toan: Một trăm ngàn đồng một ngày, mười ngày là một triệu đồng.
Anh Thành: Vâng! Khoảng một triệu đồng bác ạ.!
Bà Toan: Một... một triệu đồng…(Ngất ra ghế)
Anh Thành: Bác!.......Bác sao thế ạ?
Bà Toan: Bác!.........Bác không sao đâu! Bác sĩ Thành này.
Anh Thành: Dạ!
Bà Toan: Bác sĩ nói với cấp trên, cho bác ra viện ngay có được không?
Anh Thành: Sao?.......Bác xin ra viện ngay ạ? lưng bác vẫn đau, đi lại còn khó khăn, không được đâu bác ạ!
Bà Toan: Bác cũng biết thế nhưng làm sao bác có thể chạy được số tiền trên, dù chỉ là một triệu. Đã ba ngày nay con dâu bác không lên viện chăm bác được chắc hẳn ở nhà lại đang xảy ra chuyện gì đây!
Anh Thành: Đấy là bác hỏi cháu tạm tính sơ sơ thế thôi, chứ lãnh đạo viện và anh em chúng cháu sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho bác, bác cứ yên tâm điều trị không phải lo nghĩ gì cả.
Bà Toan: Cảm ơn bác sĩ.
Tiếng gọi trong: Anh Thành ơi?
Anh Thành: Gì thế cô Mai, Cô Linh?
Tiếng bên trong: Anh ngắm xem chúng em kê chậu cảnh thế này đã được chưa?
Anh Thành: Được đấy! Đúng rồi! Hai chậu cảnh đẹp nhất để trước phòng bệnh nhân còn mấy chậu mai tứ quý đưa lên gác để trước phòng chữa bệnh.
Tiếng bên trong: - Bác sĩ Thành ởi ! Có cho chúng em sinh con nữa không đấy (cười)
Anh Thành: Thôi được! Cứ để đấy! (cười). Mấy cô này quái thật. Xin phép bác, cháu ra đây một chút ạ (vào)
Bà Toan: Dạ ! Không dám (tự sự)
Một triệu đồng, thực ra số tiền không lớn mà khỏi được bệnh, về nhà giúp đỡ công việc vặt cho con cháu để con dâu yên tâm đi làm, công ơn các thày thuốc ở đây quả là rất lớn, nhưng chạy thế nào đây?.... Mà mình thì cũng gần bảy chục tuổi đầu rồi!.... Thôi thì…….. (Vào, Anh Thành, cô Tâm ra).
Anh Thành: Chị Tâm này, lúc nãy ở đây tôi có tính sơ cho bà Toan về điều trị một ngày của bà cụ mà không bảo hiểm y tế hết khoảng một trăm nghìn đồng, dự tính mười ngày hết khoảng một triệu đồng, thế mà bà ấy đòi xin ra viện ngay, làm tôi hoảng quá.
Cô Tâm: - Chết! Sao cậu lại tính thế?
Anh Thành: Thì bà cụ hỏi em mà.
Cô Tâm: Gặp những trường hợp thế này, mình không tính một cái gì cụ thể, nhất là tiền mà tìm cách động viên, an ủi, chia sẻ cùng họ.
Anh Thành: Em xin rút kinh nghiệm. Đây có một chút ít tấm lòng của bọn trẻ chúng em, tiền lao động được chứ không phải bỏ tiền túi, chị cầm lấy, thêm chút cho bác Toan.
Cô Tâm: Bọn trẻ các em chu đáo quá! Chị thay mặt cho bác Toan cảm ơn các em! Hôm qua về quê, chị có rẽ qua nhà bà Toan, nhà trống rỗng không có ai cả, hỏi hàng xóm thì đứa cháu đích tôn sáu tuổi của bà đang phải nằm tiếp nước ở Bệnh viện huyện vì sốt cao quá.
Anh Thành: Lại còn thế nữa cơ à! éo le quá nhỉ?
Cô Tâm: Đây cũng là bệnh nhân đặc biệt khó khăn về kinh tế cho nên Ban chấp hành Công đoàn đã bàn cùng với Khoa tìm cách điều trị cho bà Toan, hiệu quả mà tốn ít tiền và cũng trích một số quỹ của Công đoàn dành cho bà đây.
Ô!... Thế bà ấy đâu rồi nhỉ?
Anh Thành: Lúc nãy vừa mới nói chuyện với em ở đây.
Cô Tâm: Hay là!........
Anh Thành: Sao hở chị?
Cô Tâm: Bà cụ trốn về nhà.
Anh Thành: Không thể nhanh như vậy được chị ạ.
Cô Tâm: Cậu lấy xe ra đường một, chạy thẳng xuống bến xe. Tôi tìm các Khoa và quanh đây.
Anh Thành: Vâng! Em đi ngay.
Cô Tâm: Thành ơi không phải đi nữa, đây rồi! Bà đi đâu mà để chúng con đi tìm?
Bà Toan: Chẳng giấu giếm gì bác sĩ và chị, bác định trốn về nhà, ra đến đường một gặp con dâu lên, cháu động viên bác, nên bác lại quay về viện.
Cô Thảo: Chào bác sĩ! chào chị! mấy ngày vừa qua gia đình em cũng gặp chuyện chẳng may nên em không thể lên Viện trông nom mẹ em được, em đành phó thác cho các bác sĩ và bệnh viện. Hôm nay mẹ em được thế này em vô cùng cảm tạ và biết ơn các bác sĩ và bệnh viện.
Cô Tâm: Thế thằng đít nhôm của bà đây đã khỏi sốt và về nhà rồi chứ?
Cô Thảo: Sao chị biết ạ? Vâng! cháu khỏi rồi ạ.
Bà Toan: Thằng Mạnh! cháu làm sao hở con?
Cô Thảo: Cháu bị sốt cao quá, con phải đưa lên bệnh viện huyện, tiếp nước một ngày một đêm cho cháu ạ.
Bà Toan: Khổ thân cháu tôi!
Cô Thảo: Mẹ ơi! Hội người cao tuổi quê nhà và bà con quanh xóm có gửi quà cùng phong bì cho mẹ đây.
Cô Tâm: Anh em trong Viện và Công đoàn ở Viện Y học Cổ truyền chúng cháu cũng có quà cho bác đây. Bác cứ yên tâm điều trị nhé!
Bà Toan: Mẹ con tôi làm sao có thể quên được công lao to lớn của bác sĩ và bệnh viện đã cưu mang mẹ con tôi. Tôi xin hứa yên tâm điều trị.
Cô Thảo: Mẹ!
Cô Tâm - Anh Thanh: Bác!
Tiểu phẩm của Nguyễn Hữu Luận